Анатомија на кожа

  

1.Вовед

Од првите денови на цивилизираното општество луѓето биле љубопитни да дознаат како работи нивното тело. Во текот на неколку илјади години секцирањето на човечките тела, за да се види што се случува внатре, било строго ограничено од религијата и културата. Многу теории за човечкото тело главно биле засновани врз секцирање животни и многу претпоставки. Изненадува што тврдењата на некои научници од тоа време се точни. Така, во 500 год. п.н.е. грчкиот лекар Алкемон тврдел дека мозокот е седиште на мислите и емоциите. Од друга страна, некои погрешни идеи биле широко распространети, а најприфатени биле идеите на лекарот Гален, Грк по потекло, кој работел како лекар во Рим во текот на 2 век од нашата ера. Галеновото мислење дека крвта се создава во црниот дроб и дека пламенот што гори во срцето не одржува во живот се само две теории кои не се менувале со векови. Така било до времето на ренесансата, кога почнале проучувањата врз научна основа и кога биле отркиени некои вистини за човечкото тело. Идеите на фламанскиот лекар Андерац Весалиус (1514 - 1546), кој ги објавил првите прецизни илустарции за анатомијата на човечкото тело го означиле почетокот на новите сознанија. Во овој век се појавувале нови откритија. Во 1628 година Вилијам Харви докажал дека крвта кружи во организмот, во 1775 година францускиот хемичар Антоан Лавоазје открил дека клетките го користат кислородот како гориво; британскиот хирург Вилијам Боуман прв ја опишал функцијата и структурата на бубрезите во 1842 година; хромозомите се откриени во почетокот на 20 век. Така, делчињата на човечката сложувалка постепено дошле на своето место. Како што минувал 20 век, така се зголемувале сознанијата за човечкото тело, а тоа пак незадржливо продолжило и во 21 век.

2.Анатомијата на кожата

            Кожата е најголемиот орган на човечкото тело. Се состои од три главни слоја:

Ø                  епидерм

Ø                  мезодерм

Ø                  ендодерм

Сл. Анатомија на кожа

Кожата е составена од три главни слоја: епидерм, мезодерм и ендодерм (поткожното ткиво), кои се разликуваат во структурата и неговата специфична функција.

На кожата се поврзани т.н. кожни аднексите - косата, ноктите и кожата жлезди (потни жлезди и лојните жлезди). Со кожата се поврзани анатомски структури кои обезбедуваат механичка заштита на кожата, која помага во регулација на температурата на телото, подмачкување на кожата и вршат специјализирани функции.

Структурата на кожата (дебелината, покриеност со влакна, дистрибуција на кожните жлезди) се различни во различни делови од телото, како што се кожата на дланките нема влакна и е многу цврста, додека од другата страна е кожата на надлактицата покриена со влакна и е со многу сложена градба. Структурата на кожата се определува генетски и еволутивено, и е поврзан со функцијата на деловите од телото кои се покриени.

Најголемиот орган во телото е кожата. Кај возрасен човек опфаќа околу 1.9 метри квадратни. Кожата постојано се обновува и при тоа секој човек во својот животен век фрла околу 40 килограми кожа.

На кожичката, со големина на поштенска марка, од обрежаните бебиња и треба само 21 дена да порасне во кожа која може да покрие три (3) кошаркарски игралишта. Благодарение на науката, лабораторијата што се занимава со одгледување кожа, ја користи истата во лекувањето на пациентите со изгореници.

2.1.Епидермис

Името доаѓа од грчкиот epi – погоре, а  се наоѓа над сите други слоеви на  кожата.  

Сл. Структура на епидермис

Овој слој е во директен контакт со надворешниот свет. Задачата на овој слој е да биде водоотпорна кожата и е составена од повеќе слоеви на сквамозен епител со базален слој на границата со дермисот. Епидермисот не содржи крвни садови, а клетките се хранат со дифузија од долниот слој на кожата. Повеќето клетки во овој слој се кератиноцитите и меланоцитите со некои Лангерхансови клетки.

Овој слој на кожата може да се подели во неколку подслоја во зависност од она што го наоѓаме во клетките на одредена висина во слојот. Клетки се генерираат во најдолниот слој, базалниот и од тука патуваат низ сите слоеви на кожата кон површината и на тој пат доаѓа до кератинизација. Горниот слој клетки на епидермисот постојано се лупат.

Овој слој на кожата има функција на задржување на водата во телото, спречување да влегува вода во телото на овој начин, заштита од инфекции и разни неповолни надворешни влијанија (хемикалии и др).

2.2.Дермис

Под епидермисот се наоѓа слој на кожата е изградена од сврзното ткиво. Во овој слој на кожата се наоѓаат многу сензорни крвни зрнца (mechanoreceptors, нервни завршетоци) кои добиваат чувство на допир и топлина. Овој слој, исто така, содржи фоликули, потни жлезди и лојни жлезди, лимфните и крвните садови.

Базалните клетки се поврзани со поткожниот слој на масното и сврзното ткиво.

Мезодермот е среден слој на кожата. Тој го содржи следново:

     крвните садови,

     лимфни садови,

     фоликули,

     потни жлезди,

     колаген пакети,

     фибробластите,

     нерви.

2.3.Хиподермис

Поткожно масно ткиво го прават овој врзивен слој на ткиво кое не е всушност дел од кожата, но ја поврзува кожата со мускулите и коските кои се наоѓаат под овој слој. Количината на масното ткиво во овој слој зависи од генетските фактори, култура и начин на живот и исхрана.

3.Функција на кожата

Кожата има неколку задачи: тоа е да нè штити од надворешните влијанија и го спречува сушењето на телото и влезот на течности и опасни материи и микроорганизми во телото.

Покрај тоа, кожата учествува во регулирањето на телесната температура преку неколку механизми, подигање на коса (покривка), потење, проширување и стеснување на крвните садови.

Кожата не одвојува од животната средина, но исто така не поврзува со неа дозволувајќи им на нивните сензорни нервни завршетоци и тела на допир и чувството на светот околу нас.

Кожата служи како една продавница на масти и вода а освен тоа во кожата настануваат од сончева светлина - УВ зрачење и витаминот Д.

Кожата дефинитивно има естетска улога, особено кај девојчињата и жените.